هنگامی که وطن زخمین و مردم غمگین را در اسارت پنجه های ظلم، جهالت و پسروی های بسیار می بینیم، به یاد آن عزیزانی هم می افتیم که زنده گی شریف و باوقار را وقف ستیز با ظلم وجهالت نمودند و آرزو داشتند، وطن پیشرفت ببیند و مردم آزاردیده روی خوشنودی را. از آن چهره های تاج سر و افتخاربزرگ، زنده یاد استاد قاسم است.(1362-1335 خو.رشیدی. کابل)(1)عزیزی که برای موسیقی، زحمات بسیاری را دید، استادانه و دانشمندانه زیست. اما وقتی دست جهالت و چهره ی هنرموسیقی ستیزی و هنرمند آزاری اش را نیز در سده ی بیست ویک می نگریم، به شخصیت گرامی او و سایر هنرمندان عزیزمان هزاربار دیگر ابراز احترام می کنیم.درد انگیز است. رنج هنرمندان ما تا اینکه کاهش بیابد و قدرشناسی جای شایسته اش رابیابد، هنر وهنرمند در آتش ظلم و بیدادگری مرگ آوران غم گستر و شب پرستان می سوزند.ازقدرشناسی هنرمندان و استاد قاسم بزرگوارگفته شد، به یاد سرتاج های دیگری از افتخارعدالت جویی و ظلم ستیزی، به یاد سعدالدین خان بهأ افتادم که زنده گی را همراه با قلم و قدم های پاکیزه و گذشتاندن در زندان ها سپری کرد. و با آن شخصیت چند بُعدی اش، قدراستاد قاسم را می دانست. پیرامون استاد قاسم بزرگوار، بسیار نوشته و گفته شده است.
نوشته ها وگفته هایی که جای سپاس دارند.(2) اما عطف زنده یاد سعدالدین خان بهأ از نظر زمانی و تقدمی که دارد، در نوشته یی با عنوان “مختصر شرح حال استاد قاسم مرحوم”(3) گواهی میدهد که نویسنده ابعاد شخصیت استاد را با نیکویی و دقیق نگاشته است. ویژه گی هایی مانند هنرمند آواز خوان، استاد موسیقی، دارنده ی دسترسی به نواختن آلات وابزار موسیقی، ادیب شعر شناس، آزادمنش و دوستدار استقلال، دارنده ی صراحت لهجه و بی هراس بودن را در او یافته و با احترام شایسته به ستایش گرفته است.امروز(13 جنوری 2025.ع – 24 جدی 1403) که پاره یی ازیادداشت هایم رامی نگریستم، بیشتر متوجه شدم که ازتمام کردن دونبشته، پیرامون این دوشخصیت عقب مانده ام.
سالها پیش تصورم این بود که اززنده یاداستاد قاسم بزرگوار در کتاب رنج هنرمند واززنده یاد بهأ درسلسله نوشته های مفصل با عنوان”لاله رخان سروقد” بیاورم.(4) آرزودارم زنده گی وفا کند واین امید هم به ثمر بنشیند.1-عبدالوهاب مددی، سرگذشت موسیقی معاصرافغانستان(1242 تا 1370خورشیدی) ص 37-44. نشرتهران. محمد ابراهیم شریعتی افغانستانی(عرفان)1390
2- در منبع بالا و سایر زحمات جناب مددی به ویژه مصاحبه ها در واقع جمع آوری تاریخ شفاهی پیرامون موسیقی، کار سترگی را می یابیم. 3- سعدالدین بهأ. مختصر شرح حال استاد قاسم مرحوم. بازنشر درکتاب پیرخرابات(استاد قاسم افغان) ص144-147. تألیف دکتورعنایت الله شهرانی. ویراستار: برهان الدین نامق. ناشر: مرکز فرهنگی قزل چوپان.4- آغاز کار برای تهیه ی شرح حال زنده یاد بهأ با عنوان ” اندکی پیبرامون شادروان سعدالدین بهأ” درسایت خراسان زمین(14 جدی سال 1393 خورشیدی)یافته است. نشانی: https://khorasanzameen.net/php/read.php?id=2833
