هـنـگـامـى كـه نـفوذ و گسترش اسلام در مدينه دشمنان را در ضعف و ناتوانى قرار داد ديگر اظهار مخالفت به طور آشكار مشكل ، و گاه غير ممكن بود،و لذا دشـمـنـان شكست خورده براى ادامه برنامه هاى تخريبى خود تغيير چهره داده ، ظاهرا بـه صـفـوف مـسـلمـانـان پـيـوسـتـنـد، ولى در خـفـا بـه اعمال خود ادامه مى دادند. اصولا طبيعت هر حرکت انقلابى چنين است كه بعد از پيروزى چشمگير با صفوف منافقان روبرو خـواهـد شـد، و دشـمـنـان سـرسـخـت ديـروز بـه صـورت عـوامـل نـفـوذى امـروز در لبـاس دوستان ظاهرى جلوه گر مى شوند، و از اينجا است كه مى تـوان فـهـمـيـد چـرا ايـنـهـمـه آيـات مـربـوط بـه مـنـافـقـيـن در مـديـنـه نازل شده نه در مكه . اين نكته نيز قابل توجه است كه مساءله نفاق و منافقان مخصوص به عصر پيامبر (صلى الله عـليـه و آله و سـلم ) نـبـود، بـلكـه هـر جـامعه اى - مخصوصا جوامع انقلابى - با آن روبرو هستند، به همين دليل بايد تحليلها و موشكافيهاى قرآن را روى اين مساءله نه به عـنـوان يك مساءله تاريخى ، بلكه به عنوان يك مساءله مورد نياز فعلى ، مورد بررسى دقـيـق قـرار داد، و از آن براى مبارزه با روح نفاق و خطوط منافقين در جوامع اسلامى امروز الهام گرفت بیشتر بخوانید »
